Ολοκληρώθηκε η ανακατασκευή του παραδοσιακού ελαιοτριβείου "Πέτκα" και πλέον στο σύγχρονο και λειτουργικό κτήριο που διατηρεί όμως τον παραδοσιακό του χαρακτήρα στεγάζεται ο Σύλλογος Περαμίων - Κυζικηνών.
Πρόκειται για παραδοσιακό πέτρινο ελαιοτριβείο επιφάνειας 144 τ.μ. που βρίσκεται στο κέντρο της Νέας Περάμου επί της οδού 28ης Οκτωβρίου 368. Το κτίριο κτίσθηκε το 1933 από τον ιδιοκτήτη του Νικόλαο Πέτκα για την κάλυψη των αναγκών των 250 προσφυγικών οικογενειών που εγκαταστάθηκαν το 1924 στην περιοχή μετά τη συνθήκη της ανταλλαγής πληθυσμών Ελλάδας – Τουρκίας.
Η Ελληνική Κυβέρνηση παραχώρησε στους Περαμιώτες πρόσφυγες γη για την κατασκευή σπιτιών καθώς και 3.000 ελαιόδεντρα με ετήσια παραγωγή περίπου 35 τόνους ελιάς. Κάθε χρόνο οι Νεοπεραμιώτες από το Νοέμβριο έως το Δεκέμβριο συνέλεγαν τις ελιές ενώ παράλληλα κλάδευαν, λίπαιναν και καταπολεμούσαν τις ασθένειες των δέντρων.
Μετά την συλλογή και τον καθαρισμό από τα φύλλα των ελιών, οι Νεοπεραμιώτες με δικά τους μέσα τις μετέφεραν μέσα σε κοφίνια ή τσουβάλια στο ελαιοτριβείο του Νικολάου Πέτκα για ζύγισμα και προκαθορισμό της απόδοσης (κιλά ελιές/κιλό λαδιού) πριν από την επεξεργασία του.
Οι εργάτες του ελαιοτριβείου απομάκρυναν από τις ελιές φύλλα και ξένα σώματα που είχαν ξεφύγει στον πρώτο καθαρισμό στη συνέχεια τις έπλεναν και τις τοποθετούσαν στο ελαιόμυλο (μεταλλικό καζάνι με τις δύο μυλόπετρες) για την έκθλιψή τους. Οι μυλόπετρες του ελαιόμυλου κινούμενες αρχικά χειροκίνητα στη συνέχεια από ζώα και τα τελευταία χρόνια από πετρελαιομηχανή, πολτοποιούσαν τις ελιές. Τον πολτό αυτό των ελιών (χαμούρι) τον μάζευε και τον μετέφερε στα δύο πιεστήρια εργάτης του ελαιοτριβείου (καραβανιάρης).
Τον πολτό βάρους 3 – 4 οκάδων τον τοποθετούσε ο καραβανιάρης σε φακέλους από μαλλί ή σχοινιά (μουτάφια ή τσουπιά) που έπαιζαν το ρόλο του φίλτρου. Τους φακέλους ανά 10 ή 12 ομοιόμορφα συσκευασμένους τους τοποθετούσε εργάτης (στοιβαδόρος) σε κάθε πιεστήριο του ελαιοτριβείου.
Οι φάκελοι στη συνέχεια συμπιέζονταν στα πιεστήρια χειροκίνητα με τη βοήθεια ξύλινου μοχλού για την παραγωγή αρχικά του εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου και στη συνέχεια του ελαιόλαδου.
Για την καλύτερη εξαγωγή του λαδιού και την μεγαλύτερη απόδοση την ώρα της συμπίεσης άλλος εργάτης (θερμαστής) έριχνε ζεστό νερό στους φακέλους από το καζάνι που γέμιζε με νερό από το διπλανό πηγάδι. Οι χυμοί της ελιάς (λιοζούμια) που απέμεναν από τη συμπίεση κατέληγαν από την κοινοτική οδό στη θάλασσα.
Το παραγόμενο ελαιόλαδο από την συμπίεση αναμεμειγμένο με νερό «ηρεμούσε» σε γούρνα (λιμπί) και σε δύο τσιμεντοδεξαμενές (ελαιοδιαχωριστήρες) από όπου εργάτης του ελαιοτριβείου (μετρητής) με ένα κοχύλι μάζευε από την επιφάνειά τους το ελαιόλαδο και το αποθήκευε σε πιθάρια, ασκούς, δοχεία κ.λ.π. πριν την παράδοσή τους στους ελαιοπαραγωγούς. Το δικαίωμα έκθλιψης (10% του παραγόμενου ελαιολάδου) το κρατούσε το ελαιοτριβείο ως αμοιβή για το λιοτρίβισμα.
Τέλος μέσα από τους φακέλους έβγαζαν το υπόλοιπο της ζύμης (πυρήνας) για να το χρησιμοποιήσουν είτε σαν καύσιμη ύλη για το καζάνι του ελαιοτριβείου είτε ως λίπασμα στα χωράφια και ως τροφή για τα ζώα.
Μέρος του παραγόμενου ελαιόλαδου χρησιμοποιούσαν οι νοικοκυρές μαζί με ποτάσα και νερό για την παραγωγή σαπουνιού.
Το ελαιοτριβείο του Νικολάου Πέτκα δούλευε νυχθημερόν το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο για να αλέσει τις ελιές όλων των Νεοπεραμιωτών.
Το 1993 οι κληρονόμοι του Νικολάου Πέτκα δώρισαν το ακίνητο στο Σύλλογο Περαμίων – Κυζικηνών για την στέγασή του.
Με ενέργειες του Συλλόγου Περαμίων – Κυζικηνών επισκευάσθηκε η τοιχοποιία, αντικαταστάθηκε η στέγη ενώ από το 2013 ξεκίνησαν εκτεταμένες εργασίες αναπαλαίωσης (νέα επιχρίσματα, αντικατάσταση κουφωμάτων, συντήρηση παλαιού εξοπλισμού, κατασκευή βοηθητικών χώρων και W.C., νέα ηλεκτρομηχανολογικά δίκτυα κ.α.) αναδεικνύοντας το ελαιοτριβείο σε χώρο μουσείου με σεβασμό πάντα στην ιστορία και την παράδοση του.
Η αποκατάσταση του ελαιοτριβείου χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από το Σύλλογο Περαμίων – Κυζικηνών και από ιδιώτες που πίστεψαν στην διάσωση του.
Το ανακαινισμένο ελαιοτριβείο Νικολάου Πέτκα αποτελεί πλέον ένα κτίριο βιοτεχνικής αρχιτεκτονικής του παρελθόντος με δυνατότητα φιλοξενίας πολλαπλών εκδηλώσεων.
Το ελαιοτριβείο με τις μυλόπετρες, τα πιεστήρια τους φακέλους, τη γούρνα, τον φυσικό διαχωρισμό του ελαιόλαδου, την ειδική κανάτα (κοχύλι) και το ασκί δεν υπάρχει στις ημέρες μας σε λειτουργία.
Στο σύγχρονο ελαιοτριβείο ο καρπός της ελιάς πλυμένος εισέρχεται στο σπαστήρα που τον πολτοποιεί, στη συνέχεια ο πολτός μεταφέρεται στη σκάφη και μετά στο διαχωριστήρα ο οποίος στέλνει το ίζημα και τον πυρήνα σε εξωτερικού χώρους. Το δε ελαιόλαδο καθαρό συλλέγεται σε δοχεία για την παραλαβή του από τους ελαιοπαραγωγούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου